W listopadzie 2013 roku w Starych Babicach stanął pomnik mający upamiętniać uruchomienie Transatlantyckiej Centrali Radiotelegraficznej. Jego częścią jest oryginalna płyta podstawy jednej z nóg masztu anteny nadajnika „Babice”, odnaleziona przez badacza historii Centrali, Ireneusza Dobiecha. Przedstawiamy fotorelację z tego wydarzenia wykonaną przez znalazcę.

W tekście „Szybsi od Japończyków” redakcja Cyfrowego Archiwum Bemowa napisała:
„16 stycznia 2014 r. mija 69. rocznica wysadzenia przez Niemców Transatlantyckiej Centrali Radiotelegraficznej. Tak się złożyło, że jesienią zeszłego roku obchodziliśmy 90. rocznicę uruchomienia Centrali, której resztki znajdziemy dziś na granicy Bemowa i gminy Stare Babice. Z tej okazji w Starych Babicach odsłonięto 17 listopada 2013 r. pomnik upamiętniający jedną z najnowocześniejszych w ówczesnej Europie radiostacji”.

Zdania co do trafności upamiętnienia 69. rocznicy wysadzenia przez Niemców Transatlantyckiej Centrali Radiotelegraficznej, poprzez budowę „pomnika” w postaci masztu flagowego są podzielone. Bowiem takie rozwiązanie może sugerować interesantom wchodzącym do Urzędu Gminy Stare Babice, że służy on do wciągania flagi państwowej i mogą oni się dziwić, dlaczego tak mały, aluminiowy maszt stoi na tak potężnej metalowej podstawie, dodatkowo jaskrawo pomalowanej.

Jeśli ktoś dociekliwy i zbliżyłby się do miniaturki masztu, dostrzeże ukrytą w podstawie tablicę, która wyjaśnia, że miniaturka ta jest „pomnikiem” upamiętniającym jedną z najnowocześniejszych Radiostacji w Europie okresu międzywojennego.

Podzielając pogląd, że „pomnik” w postaci masztu flagowego nie był najtrafniejszym sposobem upamiętnienia nadajnika Transatlantyckiej Centrali Radiotelegraficznej w miejscowości Stare Babice, mimo wszystko udokumentowałem jego budowę. Przedstawiam relację z jego budowy oraz kilka zdjęć, odnalezionej przeze mnie, metalowej płyty podstawy jednej z nóg, wykonanych przed decyzją o budowie masztu flagowego.

Usytuowanie szalunku pod podstawę masztu flagowego na tle Urzędu Gminy Stare Babice, 2013.11.07.

Widok szalunku pod betonową podstawę masztu flagowego na tle Urzędu Gminy Stare Babice, 2013.11.07.

Widok od parkingu szalunku pod betonową podstawę masztu flagowego, 2013.11.07.

Szczegóły budowy szalunku na betonową podstawę masztu flagowego, 2013.11.07.

Czyszczenie betonowej podstawy masztu flagowego po usunięciu szalunku, 2013.11.09.

Widok betonowej podstawy masztu flagowego w zbliżeniu, 2013.11.09.

Betonowa podstawa i zamontowana na niej oryginalna metalowa podstawa nogi masztu anteny Transatlantyckiej Centrali Radiotelegraficznej oraz aluminiowy fragment masztu flagowego, 2013.11.15.

Widok w zbliżeniu oryginalnej metalowej podstawy nogi masztu anteny TCR, 2013.11.15.

Oryginalna metalowa podstawa nogi masztu anteny TCR z widocznymi śladami wybuchowego jej zniszczenia, 2013.11.15.

Widok masztu flagowego i prace porządkowe, 2013.11.15.

Druga część fotorelacji przedstawia odnalezienie, wydobycie i odnowienie oryginalnej metalowej płyty podstawy jednej z nóg masztu anteny nadajnika „Babice”, na której zadecydowano umieścić aluminiowy maszt flagowy przed Urzędem Gminy Stare Babice:Częściowo odsłonięta metalowa podstawa nogi oryginalnego masztu Anteny TCR, odnaleziona w 2009.10.09.

Widok odnalezionej płyty po jej wydobyciu, 2011.08.26. Fot. Marcin Łada

Przygotowanie wydobytej płyty do transportu w miejsce chronione, 2011.08.26. Fot. Marcin Łada

Widok wydobytej płyty w miejscu chronionym, 2011.09.05.

Widok płyty po oczyszczeniu i „zagruntowaniu”, 2013.11.15. Fot. Marcin Łada

Metalowa płyta przygotowana do montażu na betonową podstawę, z elementami do mocowania aluminiowego masztu flagowego, 2013.11.05. Fot. Marcin Łada

Po tym, jak odnalazłem 9 października 2009 r. tej miary unikalny obiekt, o wadze kilkuset kilogramów, w piśmie skierowanym 30.06.2011 r. do wójta Gminy Babice, prosiłem o wydobycie znaleziska i przetransportowanie w bezpieczne miejsce, aby nie stało się łupem zbieraczy złomu.

Zaproponowałem, aby płyta stała się głównym eksponatem i zaczątkiem Miejsca Pamięci, po tak mądrej, wielkiej i sprawnie wykonanej inwestycji radiokomunikacyjnej. Spełnieniem mojej prośby z ramienia Gminy zajął się redaktor „Gazety Babickiej” Pan Marcin Łada. W wyniku obszernej z nim korespondencji zostało ustalone, że po wydobyciu i zakonserwowaniu płyty, zostanie ona umieszczona pod zadaszeniem przed siedzibą urzędu; miała stanąć na postumencie, na którym podane zostaną informacje, iż jest to oryginalna pamiątka po antenie nadajnika „Babice”, odnaleziona 9.10.2009 r. przez autora niniejszego tekstu. Niestety ustalenie zostało niefrasobliwie bez mojej wiedzy zmienione, co mnie bardzo zmartwiło. Nie wiem kto i dlaczego zdecydował o budowie masztu flagowego.

Dokładny opis moich wysiłków, mających na celu uchronienie płyty przed dewastacją, znajduje się na stronie: www.nadajnik-babice.pl
Część 21b – „Zabiegi o zabezpieczenie odnalezionej płyty nogi masztu pierwszego.”

Ireneusz Dobiech