W wagonie do corocznych prześwietleń płuc znajdował się aparat rentgenowski, rozbieralnia i pomieszczenie dla obsługi obiektu – relacjonuje Ireneusz Dobiech, były pracownik WAT-u.
Mieszkając od kilkudziesięciu lat na Bemowie WAT-owskim, byłem przyzwyczajony do spraw, które w normalnym życiu umykają naszej uwadze. Wspominam o tym, gdyż dokumentując powstawanie Osiedla Kocjana, przypomniałem sobie o znajdującej się na tym terenie, w czasach mojej przedemerytalnej działalności, bocznicy kolejowej Wojskowej Akademii Technicznej.
Bocznicę wykorzystywano do różnych celów. Jednym z nich były coroczne prześwietlenia płuc, w których obowiązkowo brałem udział ja, a według życzeń, i moja rodzina. Badanie odbywało się w specjalnym wagonie medycznym, według grafiku ustalonego przez Służbę Zdrowia WAT. Wagon przyjeżdżał na wspomnianą bocznicę kolejową, znajdującą się w końcowym odcinku obecnej ulicy Kartezjusza (fot. 1), przy fosie Fortu Blizne. Współczesne widoki torów bocznicy przedstawiają fot. 2, fot. 3 i fot. 4.
Fot. 1 Położenie bocznicy kolejowej i rampy
Fot. 2 Końcowa część torów bocznicy WAT, 2008.07.09.
Fot. 3 Widok torów bocznicy WAT, 2009.09.26.
Fot. 4 Widok końcowej części torów bocznicy WAT, 2009.09.26.
W różnych dniach prześwietlani byli: wojskowi, pracownicy cywilni, rodziny tych osób – osobno kobiety i mężczyźni. W wagonie znajdował się małoobrazkowy aparat rentgenowski, rozbieralnia i pomieszczenie dla obsługi obiektu. Każdy pacjent dostawał kartę z numerem, którą wkładał do specjalnej szczeliny przy aparacie, a po prześwietleniu, otrzymywał pieczęć do książki zdrowia (fot. 5 i fot. 6 z lewej). O wynikach dowiadywaliśmy się po kilku tygodniach. Niektórzy pacjenci proszeni byli do powtórnych badań w gabinecie rentgenowskim WAT.
Fot. 5 Pierwsze strony Wojskowej Książeczki Zdrowia wydanej w 1963 r. w WAT.
Prześwietlenia powtarzały się co roku w ramach tzw. badań ogólnych (fot. 6 z prawej), w moim przypadku od 1965 do 1989 roku. Lekarze Służby Zdrowia WAT przeprowadzali szereg czynności w postaci wywiadu lub badań dodatkowych, których wyniki odnotowywano książce zdrowia żołnierza zawodowego (otrzymaną
w moim przypadku 1963.12.02, lub członka jego rodziny).
Fot. 6 Książeczka zdrowia żołnierza zawodowego w WAT. Wyniki prześwietlenia i stanu ogólnego zdrowia, l. 1982-1983.
W książeczce zdrowia znajdowały się liczne rubryki, tj. numer badania i data; skargi oraz stan przedmiotowy obejmujący: budowę ciała; stan odżywiania; skórę; układ limfatyczny; układ wewnętrznego wydzielania; układ mięśniowy i kostno-stawowy; układ oddechowy; układ sercowo-naczyniowy; tętno w spokoju, po wysiłku, po 2 min; ciśnienie tętnicze w spokoju, po wysiłku, po 2 min; układ pokarmowy; wątrobę; śledzionę; nerki i narządy moczopędne oraz spirometrię; obwód klatki piersiowej; wzrost i waga. Część z przeprowadzonych badań była odnotowywana.
Po badaniach ogólnych, w ramach badań specjalistycznych i dodatkowych, oceniano stan uzębienia i zdolność żucia oraz dokumentowano pieczęcią poddanie się prześwietleniu rentgenowskiemu, o którym wcześniej wspomniałem. Po tych badaniach oceniano ogólny stan zdrowia (schorzenia główne, schorzenia współistniejące) i wyciągano wnioski w postaci zlecenia dodatkowych badań, np. wykonanie przez Służbę Zdrowia WAT: OB i morfologii. Na koniec wpisywano datę badania, umieszczano czytelny podpis lekarza i wstawiano jego pieczątkę.
Fot. 7 Dokumentacja pobytu w Wojskowych Domach Wypoczynkowych – książeczka zdrowia żołnierza zawodowego w WAT.
Oprócz corocznych badań lekarskich, na osobnych stronach odnotowywane były: leczenie stomatologiczne; leczenie ambulatoryjne i domowe, z diagnozą i zapisane leki; leczenie szpitalne, sanatoryjne; pobyt w wojskowych domach wypoczynkowych, (fot. 7); szczepienia ochronne, którym poddawano nas również corocznie. W Książkach Zdrowia, wpisane były także: grupa krwi; czynnik Rh; gdzie badanie było przeprowadzone.
Na tle obecnych zabiegów profilaktycznych ochrony naszego zdrowia, bardzo wysoko oceniam te badania i ich dokumentację. Dysponując wspomnianą Książeczką Zdrowia w każdym etapie mojego życia zorientować się o stanie mojego zdrowia.
Takie są moje nieoczekiwane refleksje związane z budową Osiedla Kocjana, dokumentację budowy którego zamieszczę w innym miejscu.
Ireneusz Dobiech, czerwiec 2008